TEDEBBÜR

Kuran’ı Kerim’de kurtuluş ve kurtulmak bağlamında kullanılan birden fazla kelime kökleri vardır. Kullanım şekillerini incelediğimizde sırasıyla aralarında şöyle ince farklar olduğu göze çarpar: Önce; 1. Kurtuluş NECV’dir.  نجو  Zulümden, kederden, özgürlüğü kısıtlayıcı durumdan kurtuluş. Sonra; 2. Kurtuluş FELAH’tır.  فلح  Sıkıntıdan topyekün kurtuluş, saadetin ve emniyetin devamlılığının garanti altına alınması. Sonra; 3. Kurtuluş FEVZ’dir.  فوز  En yüksek ve büyük kurtuluş, gerçek ve üstün mutluluğa ve başarıya eriş.

Deniz kokusunu özledim İstanbul Miller çekilmiş gözlere Hançerler avuçlarda dillere Geçti de gitti bu dünya hani ışıktan hızlı İbrikler doldu berrur rahim bir abdeste Firdevsten kokular tertemiz yağmurlarla sarılı Ha bugün dinmiş ha yarın saklı Kilitli yıldızlardan üzerine işlenmiş bir avcı Bir sebebe ihtiyaç duymaksızın evet Burada değil artık Üzüm olma sabrında bir buğu oluversin kalanı Geçip gitti sayılır zaten Ha bugün gelmiş ha yarın saklı Dedim ya, saklı.. Ah bir bilsen ne güzel bilenler için Kör dilsiz bir hiçlikte rüyanın ardına istemek Bir deniz kokusunda Nedensizce, nedene ihtiyaç duymaz bir meveddet.. Ha bugün gülmüş ha yarın saklı Görmedim bilmedim ya, saklı.. Yakut bir Sebepte saklı.. 26 Eylül 2021

İslam Rüşd’tür (72.14). Rüşd’e uygun olmayan hiçbir şey İslam’a da uygun değildir. Rüşd ise tüm iş ve oluşlardaki vezinini, ölçütünü Kıstasi Mustekîm’e göre belirlemektir. İnsanlar Kıst’ı ayakta tutsunlar diye Kitabı ve mizanı indiren (57.25) Alemlerin Rabbi’ne Hamdolsun. Peki özetle RÜŞD nedir? Rüşdün aslında tam Türkçesi için ERDEM diyebiliriz. Latincesi VİRTUS. Çok dikkatli incelenirse hepsi aynı dip köke sahipler. RÜŞD’ün daha da tam Türkçesi ADAM GİBİ OLMAK. Yani insan gibi insan olmak. OLGUNLAŞMIŞ İNSAN olmak. Türkçe’de ADAM GİBİ OLMAK dediğimiz olgu budur. İslam’ın bizden istediği de tam olarak budur erkeğiyle kadınıyla.

  İblis 15.39’da der ki; Dedi ki: "Rabbim, beni kışkırttığın şeye karşılık, andolsun, ben de yeryüzünde onlara, (sana başkaldırmayı ve dünya tutkularını) süsleyip çekici göstereceğim ve onların tümünü mutlaka kışkırtıp saptıracağım." Sonra da devam ederek; 15.40 - Ancak onlardan MUHLİS KULLARIN hariç. Allah da cevap olarak şöyle der:  15.41 - (Allah) Dedi ki: "İşte bu, bana göre SIRATİ MUSTEKÎM’dir." Muhlis kul olmak Sırati Mustekîm üzere olmanın ta kendisidir yani. Muhlis kelimesinin kökü Kuran’da 31 kez geçer, Sırati Mustekîm kavramı da 31 kez geçer. 16.66’da fışkı ile kan arasından halis bir süt içirmekteyiz der muhlis kökünden. Fışkı yani pislik şeytanı, kan ise nefsi temsil eder Muhlis bir kul için. Bu ikisinin arasından tertemiz arı duru olarak geçebildiğinde işte bu SIRATİ MUSTEKÎM yani muhlis kul olmaktır. Kuran’da muhlis kul örneklerinden Yusuf Aleyhisselam ile ilgili şu ayete bakalım. Evli ve şeytanlaşmış fışkı bir kadın ona çekici görünerek kötülüğe davet...

Muddessir suresinin ilk ayetinde geçen muddessir kelimesinin kökü olan  دثر  DeSiRe Kuran’da yalnızca bir kez geçer. Muddessir kelimesinin başındaki  م  mim harfi köke aitlik anlamı katar. Yani ilk ayet şöyle olur, “ey DeSiRe sahibi”. DeSiRe kökünün yekpare bir bütünlüğe sahip şu anlamlara geldiği düşünülür: Muhteşem kabiliyetlerle donatılmış olmak, pelerinle örtülmek, bir giysiye bürünmek sarınmak, bir şeyin üzeri örtülerek yok edilmesi.. Etimolojik bir yaklaşım geliştirildiğinde ise, Latince İngilizce Fransızca gibi birçok Batı dillerinde var olan “Desire” kelimesi göze çarpar hemencecik. Desire kelimesini Türkçe’ye çevirdiğimizde ise; arzu, istek, tutku, şehvet, istemek, ihtiras, hırs, heves, rağbet, dilek, cinsel istek, iştah, şevk, rica etmek..  دثر  DeSiRe kökü,  بشر  BeŞeRe kökü ile ikinci dereceden müteşabih bir köktür. Yani birbirleri içerisinde bağlamsal bazı benzerlikler taşımalıdırlar. Beşer ise kök olarak cilt, deri, örten kaplayan şe...

Gemi kavramı iki farklı tip kelime ile geçmektedir Kuran’da. İlki fulki yani filika (Fallik, yara yara giden şey, eril kodlu) denizi yaran. Benzeşen kökten Felak, yarılma, yararak ayıran, folikül, folk, folklor... Folklorik olan, eril olan, ataerkil geleneğin fallik evreden itibaren çocuğun süperegosunu beslemesi.. Musa’nın Hızır ile birlikte başından geçen hadiselerin anlatıldığı Kehf Suresi’ndeki ayetlerde gemi veya şilep anlamında kullanılan kelime ise Sefine (hem eril hem dişil kodlu). Henüz birlikte seyahatlerine başladıkları o ilk eylemde, Hızır gemiyi hasarlı hale getiriverdiğinde, Musa’nın Hızır’a karşı o ilk tepkisi, süperegosal bir itiraz. Musa’nın işlerin doğruluğunu kendisine telkin eden süperegosu, yaşamının fallik evresinde, firavunun sarayında beslenmişti keza. Ve keza firavun da Rüşd yani olgun ve erdemli bir yolun temsilcisi olduğunu iddia etmekteydi ayette (40.29). Hızır’ın sefineyi kullanılamaz hale getirmesi, yani gemiyi Musa’nın gözünde cinsiyetsizleştirmesi, ayıpl...

Taha suresi 6. ayette Kuran’da yalnızca bir kez geçen bir kök vardır.  ث   ر   ي  Thera / Sera şeklinde okunur. Yeni sürülmüş ekilmeye hazır tazecik nemli toprak.. Tarık  ط   ر   ق  ise o tazecik yeni sürülmüş nemli topraktaki ekim yapılacak yollardır. ÖzTürkçe’deki, Tar kökü. Tar, Tarla, Tarım, Tara, Tırmık, Tarığ.  İngilizce’deki Track, Tractor.. Karahanlı Türkçesi’nde Tarığ Tarımak, Ekin Ekmek, Tohum Ekmek. Tarığ’dan; Tarla, tohum ekilecek yer, nikahlı eş. Öte yandan  ث   ر   ي  için müteşabih yani benzeşen bir kök ise şudur:  س   ر   ي Örneğin, 19.24’te Meryem’e alt yanından su arkı “Tahteki seriyya” ifadesi tıpkı Taha 6’daki “Tahtes sera” gibi kullanılmakta. Meryem, yeni sürülmüş, bağrına yeni tohum ekilmiş tertemiz güzel nemli topraktı. Ve alt yanındaki su arkı da o toprağı sulayan can suyu minik dere. Dolayısıyla Meryem de artık orada Tarık bir yol içerisindeydi bundan böyle. Meryem’e Tarık içerisinde...